De tederheid van het verval

Helena Toscano, conservatrice van het Vilvoords verleden, fotografeert de tederheid van het verval, door Gilbert Putteman

Door een gelukkige samenloop van omstandigheden kwam ik in contact met de Vilvoordse fotografe Helena Toscano, een telg van een familie die in een ver verleden naar de Zennestad immigreerde. Haar achternaam mag dan wel Italiaans klinken, haar voorouders zijn van Spaanse afkomst. Helena zag het daglicht in 1974 in het AZ Jan Portaels. Haar familie is intussen al helemaal ingeburgerd in Vilvoorde. Zo maken haar mama en broer deel uit van het Spaanse zangkantoor 'El Coro Rociero', onder meer bekend van hun optredens tijdens de jaarlijkse Spaanse feesten in Domein 3 Fonteinen.

De wereld van de fotografie ontdekte Helena in 1995, tijdens haar cinematografische studies. Omwille van het hoge kostenplaatje moest ze deze studies in avondschool volgen in Brussel, waar ze de ganse cyclus met succes doorliep aan het Agnès Varda Instituut.

Of "fotografie kunst is", is wellicht een van de meest gestelde vragen sinds jaren. Voor Helena doet dit er niet toe. Fotografie is een uitermate persoonlijke beleving waarbij de camera onder sturing van de fotograaf de werkelijkheid interpreteert en verandert. Elke keer opnieuw tracht Helena Toscano haar relatie tot die werkelijkheid in beeld te brengen.

Koepoortstraat / Onbekend gebouw

Helena heeft geen spijt dat ze geen beroepsfotografe geworden is. Fotografie is voor haar een middel om te ontsnappen aan de dagdagelijkse routine. Het geeft haar bovendien de kans om te reizen, te dromen ... Fotograferen doet ze met een digitaal of analoog toestel. Haar zwart-witfoto's ontwikkelt ze zelf in de badkamer. De kleurenfoto's laat ze ontwikkelen.

Deze fotografe van bij ons is bescheiden, veel te bescheiden. Ze toonde haar werk voor het eerst aan de buitenwereld in 2008, via Facebook. Helena is leergierig. Haar grote voorbeelden zijn:

- op internationaal vlak : Annie Leibovitz voor haar prachtige portretten.

- Saul Leiter voor zijn mooie kleur-straatfotografie

- Vivian Maier voor haar prachtige Z/W straatfotografie.

- Cartier Bresson, Robert Frank, Walker Evans, Doisneau en Robert Capa.
- En dichter bij huis, de fotografen Stephan Vanfleteren en Carl De Keyzer.

Station van Vilvoorde

Helena zelf is bijzonder geïnteresseerd in vervallen gebouwen, en dit omwille van de geschiedenis die erachter schuilt. Ze wil de verhalen achter de foto's ontdekken. Wie woonde achter die muur, wie werkte er in dat gebouw? Ze wil die kamer fotograferen waar de tijd al lang stilstaat. Ze wil die gebouwen voor de volgende generatie vereeuwigen, en dit nog voor de sloophamer zijn werk doet.

In feite slaagt ze er telkens weer in om de tederheid van het verval vast te leggen voor diegenen die na ons komen. Tijdens haar exploratietocht omarmt ze als het ware de stilte. Wanneer de camera zwijgt, begint de fotografe te spreken.

Ik deel graag nog een aantal van haar foto's over Vilvoorde. Stuk voor stuk vervallen pareltjes die bij heel wat Vilvoordenaars herinneringen zullen oproepen. Oordeel zelf maar ...

Tuchthuisstraat / onbekend gebouw

Vlaanderenstraat / voormalige doopsuikerwinkel

Groenstraat / Onbekend

Samen met haar zal ik een aantal ateliers van Vilvoordse kunstenaars bezoeken. Helena zal dan de sfeer van het atelier vastleggen. Het resultaat van onze ontmoetingen krijgen jullie te gepasten tijde op de blog te zien. Eén ding staat nu al vast: jullie zullen eens te meer overtuigd zijn van het feit dat de Zennestad heel wat te bieden heeft. Wie intussen al meer informatie wil over Helena, kan terecht op haar website: helenatoscano.be.

Tekst: Gilbert Putteman
Foto's: Helena Toscano
Redactie: Het Vilvoords Kwartier